هربیماری نشانه‌هایی دارد که نه تنها برای خود فرد که از نظر دیگران نیز این امر پنهان نمی‌ماند از این رو اعتیاد که به گفته کارشناسان یک نوع بیماری مزمن به شمار می‌رود نیز همانند سایر بیماریها دارای علائم و نشانه‌هایی است که اشکال در شغل و تحصیل، گوشه‌گیری و انزوا از فعالیت‌های جمعی، افول ظاهری، بی‌حوصلگی، افسردگی و رفتارهای مخرب ناگهانی و مکرر برخی از این علائم و نشانه‌هاست.
به گزارش سرویس «اجتماعی» ایسنا، درعده‌ای از بیماران آنچه جلب توجه می‌کند، عوارض کلی و عمومی اعتیاد به مواد مخدر است که افت کارکرد فردی، تحلیل رفتن از لحاظ بدنی و فیزیکی، افول ظاهری و بی‌تفاوتی به آراستگی، تغییر مخرب شخصیت، اشکال در شغل و تحصیل، گوشه‌گیری و انزوا از فعالیت‌های جمعی، افول روابط بین فردی، شکل‌گیری سبک زندگی منجمد و انعطاف‌ناپذیری و افزایش حالات فریب‌کاری، بدقولی، بهانه‌تراشی برخی از این علائم است.
همچنین فردی که به اعتیاد روی آورده باشد علائم دیگری همچون بیان مکرر مطالب کذب و دروغ‌گویی، زمان‌های از دست رفته در فعالیت روزمره، بی‌حوصلگی و افسردگی، رفتارهای مخرب ناگهانی و مکرر، بی‌برنامگی و نبود آینده‌نگری در رفتارهای وی ظاهر می‌شود و این فرد بیمار نه تنها صبر و تحملش کاهش می‌یابد؛ بلکه فرار از مسوولیت نیز یکی دیگر از علائم و نشانه اعتیاد است.
نقصان درآمد و افول مالی و اقتصادی حتی تجمع بدهی، حساسیت مفرط به انتقاد و زودرنجی، بی‌تفاوتی و کاهش حس عاطفی به اطرافیان، شکل‌گیری احساس بزرگ‌منشی و خود گنده‌بینی، به تعویق انداختن مکرر کارها، کاهش توجه و تمرکز و خستگی و شکایت از ضعف نیز برخی دیگر ازاین نشانه‌هاست.
در پدیده مصرف مواد مخدر در مجموع با 9 دسته مواجه هستیم و اصولا علائم از مصرف مستقیم مواد مخدر و عوارض مستقیم مصرف شروع شده و به علائم کلی و عمومی اعتیاد ختم می‌شوند.
خانواده‌ها معمولا به نشانه‌های دسته اول بسیار حساس هستند و در جریان جلسات مشاوره تاکید فراوانی بر این دسته از علائم دارند و علائم دیگر به ویژه دسته سوم کمتر مد نظر قرار می‌گیرد. در حالی که مشاهده یک ماده ناشناس یا پیدا شدن یک فندک کافی است تا همگان را مضطرب ساخته و به مرکز درمانی رهسپار کند؛ این در حالی است که در طب اعتیاد می‌دانیم که عوارض دسته سوم، از نظر تشخیصی بسیار با اهمیت هستند و تعیین اعتیاد یا سوء مصرف مواد مخدر در افراد وابسته به آن‌هاست.
به عبارت دیگر، اعتیاد از آن جهت مهم است که عوارض دسته سوم را بر جای می‌گذارد و هدف از درمان نیز بر بهبود این گونه علائم استوار است، در حالی که دسته اول و دوم حساسیت بیشتر را در خانواده‌ها برمی‌انگیزند و محور مراجعه آنان را به مراکز درمانی تشکیل می‌دهد.
این تناقض یا تفاوت در اهداف درمانی مساله کلیدی و مهمی را در جریان مشاوره و درمان اعتیاد تشکیل می‌دهد، تا اینجا به مرحله‌ای رسیدیم که اطرافیان علائم مختلف از سه دسته فوق را مشاهده کرده و مشکوک و حتی مطمئن به مصرف مواد مخدر در بین افراد خانواده خود هستند. عده‌ای پا فراتر گذاشته و درباره علائم از بیمار پرس و جو کرده‌اند، ولی با جواب منفی و انکار بیمار مواجه شده‌اند.
تجربه بسیاری از خانواده‌ها نشان می‌دهد که پیدا کردن تکه‌های سفیدی در لباس فرد و پرخاشگری وی در مواجهه با پرسشی در این خصوص ، پیدا کردن تکه‌ای ماده خمیر مانند بدبو در کشو و دستپاچه شدن نوجوان یا فرد و انکار آن و یا به همراه داشتن بسته‌های کوچک گرد آجری رنگ که فرد ابراز کند متعلق به دوستش است و بخشی از این تجربه‌ها در مواجه با فردی است که به وی مشکوک می شویم.
همچنین این افراد در مهمانی در حضور دیگران چرت می‌زند ولی از زیر توضیح آن فرار می‌کند، مرتب پول می‌گیرد و بعد از تماس مشکوک با موبایل، به همراه پول‌ها با عجله از خانه خارج می‌شود و وقتی می‌پرسیم که کجا می‌رود با عصبانیت می‌گوید که به ما مربوط نیست و یا اگر او را با افراد ناباب و معروف به معتاد در محله ببینند مدعی می‌شود آن‌ها را نمی‌شناسد.
«اظهارات افراد خارج از دبیرخانه ستاد، مندرج در پرتال ستاد الزاماً به معنای موضع رسمی ستاد مبارزه با موادمخدر نمی باشد.»