معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی با اشاره به واگذاری ۳۴۳ واحد مسکونی به معتادان بهبود یافته، گفت: نتایج طرح ملی شیوع شناس مصرف مواد مخدر به زودی اعلام می‌شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محسن روشن پژوه در نشست خبری امروز خود با اشاره به اینکه بهزیستی در مبحث پیشگیری در اعتیاد سابقه طولانی دارد، اظهار داشت: از سال 81 رویکرد اجتماع محور در حوزه پیشگیری در اعتیاد در بهزیستی نهادینه‌شده و از همان زمان عنوان برنامه‌های پیشگیری وارد ادبیات مبارزه با مواد مخدر در کشور شد.
وی افزود: براساس قوانین درسال 89 با اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر وظایف بهزیستی در درمان اعتیاد به طور کامل مشخص شد و اقدامات ما در این حوزه در بهزیستی مبتنی بر یک تحلیل وضعیت است و نیاز به بازبینی و ارتقای اقدامات داریم که این اقدامات مبتنی بر طیف‌ها و گروه‌های مختلف جامعه هدف برنامه‌ریزی می‌شود.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی گفت: پیشگیری اجتماع محور در حوزه محلات فعال هستیم و تا به حال بالغ بر 5 هزار تیم درمان اجتماع محور در مراکز خدمات پیشگیری را ارائه می‌دهند. در درمان سرپایی نیز دو هزار و 673 مرکز و 60 سرپناه شبانه داریم.
روشن پژوه تصریح کرد: از سال 90 تا 93 به صورت جدی گسترش خدمات را پیگیری کردیم و جمعیت هدف ما رو به افزایش است و 700 هزار نفر در الگوهای متنوع درمانی ما تحت پوشش هستند. بهزیستی از میان نهادهای عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر تنها نهادی است که انواعی از مداخلات و اقدامات را در زمینه اعتیاد انجام می‌دهد و اولویت ما در برنامه‌ها توسعه‌ای متوازن، ارتقای کیفی و پاسخ به گروه هدف بوده و براساس مطالبات ارزیابی شده شاخص‌ها و زیرساخت‌های اجرای برنامه فراهم شده است.
وی خاطرنشان کرد: خدمات برای گروه‌های مختلف معتادان ملاحظاتی دارد و هر فرد که در هر سطحی از اعتباد باشد به خدمات خاصی نیاز دارد لذا این نیازسنجی و سطح‌بندی خدمات انجام شده و در عین حال نباید یکپارچگی خدمات را از بین ببریم.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی در تشریح برنامه پیشگیری از اعتیاد اجتماع محور، گفت: در این برنامه اینگونه است که افراد ابتدا فراخوان نمی‌شوند و نسبت به یک موضوع برای آنها حساسیت ایجاد می‌شود، بعد از سامان‌یابی، افراد در قالب گروه‌ها و سازمان‌ها شکل داده می‌شوند و در هر محله یا محل کار خود مداخلات فنی آنها واگذار می‌شود و در نهایت تا حد ممکن بر سلامت محله خود مسلط می‌شوند. شکل‌گیری تیم‌های اجتماع محور غایت این طرح است و تاکنون 5 هزار تیم در این زمینه فعال شده‌اند.
روشن پژوه با اشاره به اقدامات بهزیستی در زمینه پیشگیری اعتیاد به راه‌اندازی سامانه‌ای در این خصوص، گفت: 15 عنوان کتابچه آموزشی برای گروه‌های مختلف از جمله اساتید، کارفرمایان، والدین، سربازان خانواده‌های زندانیان و غیره در حوزه پیشگیری اعتیاد تدوین شده است.
وی افزود: همچنین خط ملی اعتیاد به شماره 09628 یک سامانه ارزشمند متمرکز در کشور است که گروه مشاوران متخصص آن در یک فرآیند متمرکز انتخاب شده و مدام تحت آموزش هستند. این شماره از سراسر کشور قابل شماره‌گیری است و 10 ساعت در شبانه‌روز و روزهای تعطیل به جز ایام خاص به تماس‌گیرندگان پاسخ می‌دهد. این متخصصان بانک اطلاعات خدمات بهزیستی را در اختیار دارند که در صورت لزوم به تماس‌گیرندگان ادامه می‌دهند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی گفت: خط ملی اعتیاد از سال 87 راه‌اندازی شده و در 9 ماهه نخست سال 94 نسبت به سال 93، حدود 10 درصد افزایش تماس را نشان می‌دهد البته تماس‌ها در سال 93 نیز نسبت به سال‌های گذشته دو برابر شد داشته و 98 درصد تماس‌های سال 94 نیز موفق بوده است. اغلب تماس‌گیرندگان خانم‌ها هستند و بیشترین تماس‌های سال 94 مربوط به ماه‌های اردیبهشت، خرداد و تیر است و زنان تماس‌گیرنده بیشتر درباره افراد معتاد پیرامون خود پرس‌وجو می‌کنند که نقش زنان را در این زمینه پررنگ نشان می‌دهد. متوسط مشاوره هر فرد حدود 3 دقیقه و بیشترین سوال درباره ماده مخدر شیشه بوده است.
روشن پژوه با اشاره به وجود 1100 مرکز اقامتی میان مدت ترک اعتیاد، گفت: دستورالعمل اجرایی این مراکز در حال بازنگری است و پروتکل درمانی در این زمینه تدوین می‌شود که تا ماه آینده دستورالعمل اجرایی آن به مراکز ابلاغ خواهد شد. درباره این مراکز دو طیف موافق و مخالف وجود دارد اما بهزیستی به عنوان مرجع سیاستگذار باید شواهد واقعی را ارزیابی کند لذا با موارد کارشناسی انجام شده سرفصل‌ها اجرایی تغییر داده شده است.
وی خاطرنشان کرد: ما در این پروتکل رویکرد پرهیزمدار با مشارکت گروه‌های همتا را پیگیری کردیم ضمن اینکه تغییراتی نیز در شرایط تأسیس و صدور مجوز برای این مراکز داشتیم. برنامه سم‌زدایی در این مراکز نیز در پروتکل جدید سامان یافته و اقدامات گروهی و نقش خانواده نیز ترتیب اثر داده شده است.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی همچنین گفت: در پروتکل جدید اردوی اقامت به صورت پاره وقت از یک ماه تا 20 روز تغییر خواهد کرد و همچنین تغییر تعرفه خدمات نیز خواهیم داشت که تلاش می‌کنیم گروه هدف قادر به پرداخت آن باشند و برای افراد نیازمند نیز یارانه اختصاص خواهیم داد.
روشن پژوه با بیان اینکه در 1100 مرکز میان مدت در سال گذشته 300 هزار نفر خدمات گرفته‌اند، افزود: سازمان بهزیستی در مقطعی نسبت به صدور مجوز برای این مراکز حساسیت بیشتری به خرج داد اما این اصلاً به معنای بی‌توجهی به این مسئله نبوده بلکه ارتقای کیفیت خدمات را مدنظر داشتیم. در برنامه کلی ارتقای مداخلات ما همه واحدهای ارائه خدمات مورد هدف قرار گرفتند ضمن اینکه ارتقای آموزشی نیز به صورت فنی‌تر انجام شده است.
وی در خصوص اعتیاد زنان و درمان آنها نیز گفت: زنان معتاد ملاحظات فرهنگی و اجتماعی خاصی دارند که درمان و دسترسی به آنها را سخت‌تر می‌کند. در این خصوص ما به الگوی اختصاصی درمان زنان در مراکز اقامتی اندیشدیم و امیدواریم تا سال 94 به نتیجه برسد. در حال حاضر 9.2 معتادان را زنان تشکیل می‌دهند و 70 مرکز ترک اعتیاد زنان در سراسر کشور داریم که 42 واحد مرکز اقامتی میان مدت، 14 سرپناه شبانه و 10 واحد وی آی سی به زنان معتاد خدمات می‌دهند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی افزود: مرکز اقامتی که از بهزیستی مجوز دارند مراکز اقامتی میان مدت درمان اعتیاد و بازتوانی معتادان هستند که متأسفانه به اشتباه اصطلاح کمپ درباره آنها جا افتاده و با فعالیت غیر مجاز برخورد قانونی خواهد شد.
روشن پژوه خاطرنشان کرد: ما واحدهای قانونی دارای مجوز بهزیستی را فهرست می‌کنیم و در اختیار کمیته‌های نظارت می‌گذاریم چرا که غیر از موارد قانونی حتماً باید در موارد غیرقانونی برخورد شود.
وی در خصوص ترک اعتیاد کودکان و نوجوانان زیر 18 سال نیز گفت: در تحلیل‌ها به این نتیجه رسیدیم که برای کودکان و نوجوانان زیر 18 سال که دچار اعتیاد شده‌اند فکری نشده است لذا در سازامن بهزیستی با تدوین راهنمای اختصاصی درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان از سال 93 به صورت پایلوت دو واحد درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان در استان سیستان و بلوچستان راه‌اندازی شد که طی یک سال گذشته و 86 کودک و نوجوان شامل 50 پسر و36 دختر خدمات ارائه شد که از این تعداد 30 نفر بعد از گذراندن دوره سه ماهه درمانی به خانواده‌های خود بازگشتند و 45 نفر نیز در واحدهای شبانه‌روزی اسکان داده شدند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی در پاسخ به سوالی درباره ارائه خدمات به نوزدان، گفت: ما در مراکز اقامتی نمی‌توانیم به زنان باردار معتاد خدمات ارائه دهیم از طرف دیگر نوزادی که در معتاد به دنیا می‌آید حتماً باید در بیمارستان تحت درمان قرار گیرد.
روشن پژوه همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص ماده 15 و 16 ارائه خدمات به معتادان، بیان کرد: ما از ابتدای ابلاغ آیین نامه ماده 15 مشکلاتی در این حوزه داشتیم و بخش‌هایی از این آیین‌نامه مغفول ماند که تقاضای اصلاح آن را به صورت مکتوب ارائه کردیم و فرآینده به تازگی آغاز شده است و با توجه به تجربه و دانش بهزیستی می‌توانیم این امر را با کمترین چالش پیش ببریم.
وی افزود: در حال حاضر به دنبال بازبینی راهنما و دستورالعمل درمان مراکز نیمه اقامتی درمان اجتماع مدار هستیم که تعداد آنها 19 مرکز است و به طور میانگین برای هر نفر 300 هزار تومان یارانه در نظر می‌گیرند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی خاطرنشان کرد: برای ظرفیت‌سازی بیشتر در حوزه پیشگیری و در مان اعتیاد نیز تفاهم نامه‌هایی با نهادهای مختلف از جمله مرکز ملی مطالعات اعتیاد، انستیتو روانپزشکی تهران، مرکز کنترل دخانیات و ... داشته‌ایم و امکان دارد که بتوانیم برنامه ترک سیگار را همزمان با ترک اعتیاد داشته باشیم.
روشن پژوه در ادامه به اجرای طرح ملی شیوع شناسی مصرف مواد در جمعیت عمومی کشور اشاره کرد و افزود: این طرح با اجرای پیماشی ملی شیوع مصرف مواد در جمعیت عمومی کشور را با نمونه 61 هزار خانواری در سراسر کشور مورد مطالعه قرار داد که روش اجرایی آن به صورت خانه به خانه و جمع آوری مطالب به صورت خوداظهاری بود ضمن اینکه اطلاعات آن جمع آوری شده و در حال تحلیل است.
وی خاطرنشان کرد: این طرح بزرگترین مطالعه میدانی در بین جمعیت 15تا 64 سال در جمعیت شهری و روستایی کشور است که نتایج آن به زودی اعلام می‌شود.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی در تشریح سایر اقدامات سازمان بهزیستی در حوزه کاهش اعتیاد نیز گفت: برنامه کاهش اعتیاد در منطقه عسلویه با تأمین اعتبار از سوی وزارت تعاون درحال انجام است چرا که این منطقه یکی از مناطق مهم اقتصادی برای نظام جمهوری اسلامی ایران است. اقدام دیگر ارزیابی سریع وضعیت معتادان پرخطر تحت عنوان معتادان کارتن خواب است که یک الگو برای آنها تعیین شده و امیدواریم اوایل سال 95 بتوانیم آمار دقیقی از معتادان پرخطر داشته باشیم.
روشن پژوه همچنین گفت: پس از مطالعات تحقیقات بالینی از سوی بهزیستی به این نتیجه رسیدیم که داروی مدافینیل می‌تواند همزمان با انجام مداخلات درمانی اعتیاد مدت ماندگاری فرد را بالا ببرد و ممکن است بتوان از آن بدر مراکز ترک اعتیاد بهزیستی استفاده کرد.
وی در پایان به تأمین مسکن تعدادی از معتادان بهبود یافته اشاره کرد و گفت: 987 واحد برای این افراد در حال احداث است و 434 واحد نیز به آنها واگذار شده است.